دلایل استرس در نوجوانان و راه درمان آن
دلایل استرس در نوجوانان و راه درمان آن
استرس در دوران نوجوانی مشکلی است که برای بسیاری پیش می آید و برای راه حل این مشکل و همچنین بررسی دلایل آن این مطلب را تا انتها بخوانید. دوستان عزیز چنانکه می دانید و شنیده اید دوران نوجوانی یکی از حساس ترین و سرنوشت سازترین دوران زندگی هر فرد محسوب می شود. در این دوران شخصیت و سبک زندگی افراد تحت تاثیر عوامل بسیاری
قرار می گیرد و دگرگونی هایی در آن ایجاد می شود که ممکن است باعث احساس گیجی و سردرگمی و در نتیجه استرس نوجوان گردد. به خصوص اگر والدین و اطرافیان آگاهی کافی از تغییرات دوره نوجوانی نداشته باشند ممکن است در مقابل اعمال نوجوان واکنش نامناسب نشان داده و باعث ایجاد تنش و استرس بیشتر گردند.
از اینرو داشتن آگاهی از اینکه چرا و چگونه نوجوان دچار استرس می شود از اهمیت خاصی برخوردار است چراکه می تواند راه حل های برخورد مناسب با این دوران را نشان دهد. در ادامه به بیان علل استرس در دوره نوجوانی می پردازیم.
استرس(فشار روانی) چیست ؟
اثرات جسمی و روانی ناشی از وقایع ، رویدادها و مشکلات را استرس یا فشار روانی گویند . در واقع استرس حالتی است که شما در واکنش به فشار دنیاى بیرون (مدرسه، محیط کار،خانواده، دوستان و …) یا دنیای درون ( تمایل به موفقیت، میل به پذیرفته شدن و) .. احساس مىکنید. هر رویداد زندگی و یا هر مشکلی که برا ی شما یا یکی از نزدیکان ، دوستان، خانواده ،آشنایان و …. اتفاق می افتد و روی جسم و روان شما اثر می گذارد ، عامل استرس زا نامیده می شود .
شاید تصور کنید که استرس اصلا حالت خوبی نبوده و زیان آور است اما همیشه اینگونه نیست، در واقع همه ما به اندکى استرس نیاز داریم. مثلا به دنبال احساس رقابت احساس استرس می کنیم و همین استرس باعث می شود بیشتر تلاش کنیم و به موفقیت دست پیدا کنیم. در واقع بدون استرس بیشتر کارهاى خود را به موقع به پایان نخواهیم رساند.
چرا و چگونه استرس در دوران نوجوانی به وجود می آید؟
دوران نوجوانی مانند هر دوران دیگری از زندگی می تواند باعث استرس شما نوجوان عزیز شود. استرس در دوره نوجوانی می تواند در اثر عوامل زیادی به وجود آید اما مهمترین دلایل بروز آن در دوران نوجوانی عبارتنداز:
1-بلوغ: شما پس از ظهور علایم بلوغ که ناگهانی و غیر منتظره است ، به طور طبیعی با امری ناآشنا و بی سابقه مواجه می شوید . شما هم احساس شادی می کنید و هم دچار نگرانی می شوید . اگر تا آن زمان کسی شما را در جریان تغییرات و علایم بلوغ نگذاشته باشد ، این پدیده موجب تعجب، اضطراب و تشویق شما می شود . در دوران بلوغ شما دارای چنین نشانه هایی می شوید که بهتر است آنها را بدانید:
در دوران بلوغ ، شما بسیار کنجکاو می شوید و می خواهید همه چیز را بدانید. احساس آگاهی نسبت به وضعیت جسمانی ، جنسیت ، هویت و سایر خصوصیات نیز در شما شکل می گیرد .
در این دوران ، شما می توانید حدود استعداد ها و تواناییهای خود را بشناسید ؛ سطح تفکر شما بسیار گسترده شده و رشد ذهنی و منطقی شما بتدریج به حد کمال می رسد ؛ اعتماد به نفس و ارزش های اخلاقی در شما رشد می کند و با اطرافیان و جامعه سازگاری بیشتری می یابید ولی هنوز تجربه کافی ندارید .
یکی از مهمترین یادگیری های شما در این دوره ( از پانزده سالگی به بعد ) یادگیری ارزش هاست. شما به ارزش های معنوی علاقه مند شده و به این ارزش ها بیش از ارزش های مادی گرایش می یابید .
از هیجانات و حالات عاطفی مختلفی که در این دوران بیشتر گریبانگیر شما می شود : خشم ، ترس ، نافرمانی و مخالفت با والدین، حسادت و عشق به خصوص در ارتباط با جنس مخالف است .
تمایل به روابط اجتماعی با دیگران و تعلق داشتن به گروه ( دوستان ،همسالان یا همکلاسان ) و پذیرش از سوی آنها برای شما بسیار مهم است . معمولاً ارتباطات اجتماعی شما به دو یا سه دوست صمیمی محدود می شود اما این دوستی عمیق تر و پا برجاتر می گردد .
شما برای آینده خود جهت گیری و برنامه ریزی می کنید و به عنوان یک جوان با اندیشه و متفکر به دنبال هویت و شناخت خود هستید ، به گونه ای که روابط شما با والدین یا سایرین از رابطه با بزرگسال تبدیل می شود .
در این دوران ، گاهی ممکن است دچار اختلالات و مشکلات خلقی مثل افسردگی ، تمایل به انزوا و بی حوصلگی شوید که با یکسری اقدامات موثر و راه های منطقی می توان آنها را کنترل کرد .
2-یافتن هویت: یکی از هدف های دوران نوجوانی است که باعث پیدایش استرس در شما می شود. هویت عبارتند از :
به گزارش پارس ناز مشخصات فردی ، جنس ، ملیت ، رشته تحصیلی ، شغل ، خانواده ، ویژگی های دوستان مورد انتخاب ، ویژگی های همسر مورد انتخاب ، سمت گیری سیاسی ، ارزش های اعتقادی ، ایدئولوژی ، گرایش های هنری و ورزشی و … که شما می خواهید به آنها دست پیدا کنید .
شما برای دستیابی به هویت ، لازم است تلاش و کوشش مستمری را به عمل آورید تا بتوانیدخصوصیات مختلف خود را شناخته و جواب های مناسبی را حداقل برای این سئوالات بیابید:
من کیستم ؟ از کجا آمده ام ؟ به کجا روم ؟ چه نوع دوستانی را می خواهم ؟ خصوصیات همسر آینده ام چه باید باشد ؟ ارزش های مورد اعتقاد و مکتبم چیست ؟ و خلاصه اینکه ابعاد مختلف وجودم بایستی در چه مسیر ی قرار گیرد تا به سعادت مستمر نایل گردم ؟
پاسخی که شما برای خودتان نسبت به این سئوالات می دهید ، همان پاسخی که منشأ اعمال شما می شوند و راه و رسم زندگیتان را مشخص می کنند .
3-استقلال طلبی: یکی دیگر از عواملی است که باعث استرس در شما می شود. اکثر شما نوجوانان تمایل دارید در فکر و عمل مستقل باشید و اگر والدین مانند دوران کودکی به شما امر و نهی کنند ، این امر سرآغازی برای لجبازی و مخالفت با والدین خواهد شد . شما فکر می کنید که خانواده به شما اعتماد ندارند
و این فکر باعث دور شدن شما از خانواده و پناه بردن به دوستان خواهد شد البته این امر در مورد همه عمومیت ندارد . تندخویی ها و خشونت با والدین ، اغلب به دلیل همین مخالفت ها اتفاق می افتد . به دلیل استقلال طلبی ، شما مایل هستید در معاشرت ها و انتخاب دوستان ، تفریحات و سرگرمی های اوقات فراغت ، آزادی عمل داشته باشید ولی ممکن است در مواردی با مخالفت پدر و مادر روبرو شوید که سبب اختلاف و تضاد بین شما می گردد.
4- سایر عوامل : عواملی مانند بیماری و معلولیت خود یا دیگر اعضاء خانواده، وجود نزاع و درگیری در خانواده، نوع رابطه شما با خواهر یا برادرتان ، رابطه با دوستانتان، محیط مدرسه، معلمان، استرس امتحان و هر عامل محیطی دیگری می تواند باعث ایجاد استرس در شما شود.
بطور کلی می توان استرس را به دو نوع استرس حاد یا کوتاه مدت و استرس مزمن یا طولانی مدت تقسیم نمود. استرس حاد استرسی است که شما ناگهان با آن مواجه می شوید مانند آماده نبودن برای امتحان و یا دیر رسدن به محل امتحان به دلیل ترافیک. اما در استرس مزمن شما مدت ها درگیر یک موقعیت استرس زا هستید مانند داشتن معلول در خانواده یا مشکلات مالی.